ຫ່າງຫາຍຈາກການຂຽນບລັອກໄປເກືອບເຄິ່ງປີ ຍ້ອນວິກິດ ໂຄວິດ 19
ທີ່ເກີດຂຶ້ນ ແລະ ຍັງແກ່ຍາວມາຮອດມື້ນີ້.
ແຕ່ກະອົດບໍ່ໄດ້ທີ່ຈະບັນທຶກພຶດຕິກຳການບໍລິໂພກທີ່ປ່ຽນໄປໃນສັງຄົມລາວໃນໄລຍະດັ່ງກ່າວ.
ການບໍລິໂພກສິນຄ້າແລະການບໍລິການຂອງບ້ານເຮົາໃນຊ່ວງທ້າຍປີ
2019 ຫາ 2 ເດືອນຕົ້ນປີ 2020 ແມ່ນເກືອບວ່າເປັນໄປແບບປົກກະຕິ, ຈົນມາຮອດທ້າຍເດືອນມີນາ
2020 ທີ່ພົບຜູ້ຕິດເຊື້ອ 2 ຄົນທຳອິດໃນປະເທດ, ສິນຄ້າທີ່ສັງຄົມຕ້ອງການໃນທີ່ສຸດ ແມ່ນ
ຫນ້າກາກອະນາໄມ ເຈວລ້າງມື ແລະ ອຸປະກອນຂ້າເຊື້ອຕ່າງໆ. ໃນຕອນນັ້ນ
ຍ້ອນຄວາມແຕກຕື່ນຂອງສັງຄົມ ໃນໄລຍະຕົ້ນເຮັດໃຫ້ເກີດສະພາບການກັກຕຸນສິນຄ້າ ແລະ ຂຶ້ນລາຄາສິນຄ້າເພື່ອເກັງກຳໄລ
ຫນ້າກາກອະນາໄມທຳມະດາກັບຫນຶ່ງ 50 ແຜ່ນ ລາຄາຂຶ້ນສູງຮອດ 170,000 -200,000 ກີບ ຕໍ່ 1
ກັບ ແລະ ຫນ້າກາກທີ່ອ່າວດີແດ່ ເຊັ່ນ N95 ກໍ່ຂາຍອັນລະປະມານ 50,000-60,000 ກີບ.
ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ພາຍຫລັງທີ່ທາງພາກລັດໄດ້ວາງມາດຕະການຄວບຄຸມລາຄາ ແລະ
ສົ່ງເສີມໃຫ້ມີໂຮງງານຜະລິດຫນ້າກາກພາຍໃນປະເທດ. ດຽວນີ້
ລາຄາຫນ້າກາກອະນາໄມກໍ່ຫລຸດລົງມາເປັນ 50,000 ກີບ ຕໍ່ກັບ. ສະພາບແບບນີ້
ເກີດຂຶ້ນຢູ່ເກືອບວ່າທຸກປະເທດ ເພາະຄວາມຢ້ານກົວຕໍໂລກລະບາດດັ່ງກ່າວ
ຍົກເວັ້ນໃນປະເທດພັດທະນາແລ້ວບາງປະເທດທີ່ປະຊາຊົນຂອງພວກເພີ່ນບໍ່ມັກການໃສ່ຫນ້າກາກ ແລະ
ລັດຖະບານຂອງບາງປະເທດກໍ່ຢາກໃຫ້ເກີດພູມຄຸ້ມກັນຫມູ່
ເລີຍບໍ່ໄດ້ສົ່ງເສີມມາດຕະການໃສ່ຫນ້າກາກ. ຄຽງຄູ່ກັບຄວາມຕ້ອງການສິນຄ້າປ້ອງກັນພະຍາດລະບາດ,
ກະແສການກັກຕຸນສິນຄ້າ ແລະ ອາຫານຈຳເປັນກໍ່ເກີດຂຶ້ນຕາມໆກັນມາ ພາຍຫລັງທີ່ລັດຖະບານແຈ້ງວ່າມາດຕະການຈໍາກັດບໍລິເວນ,
ເວົ້າໄດ້ວ່າ ຄວາມນິຍົມຊື້ຂອງສັງຄົມໃນຊ່ວງເດືອນມີນາ 2020
ແມ່ນບໍ່ໄດ້ວົນນໍາສິນຄ້າຟຸມເຟືອຍເລີຍ.
ຈາກການປະເມີນຂອງສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າອຸດສາຫະກຳແລະການຄ້າໃນຊ່ວງນັ້ນ ພົບວ່າ
ທຸລະກິດຂາຍຍົກແລະຂາຍຍ່ອຍສິນຄ້າປະເພດເຄື່ອງນຸ່ງຫົ່ມໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຢ່າງຫນັກ
ຈົນບາງເຈົ້າອາດຈະຕ້ອງຍຸບເລີກກິດຈະການ.
ໃນລະຫວ່າງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດມາດຕະການຈໍາກັດບໍລິເວນຢ່າງເຕັມຮູບແບບຄື
ແຕ່ 1 ເມສາ ຫາ 3 ພຶດສະພາ 2020 ນີ້,
ພຶດຕິກຳການບໍລິໂພກຂອງປະຊາຊົນກໍ່ມີສະພາບຫລາຍຢ່າງທີ່ຫນ້າສົນໃຈ
ອັນເປັນຜົນມາຈາກມາດຕະການຈຳກັດບໍລິເວນ ເຊັ່ນ:
- ການຊົມໃຊ້ສິ່ງອໍານວຍຄວາມສະດວກພາຍໃນບ້ານ (ໄຟຟ້າ ນໍ້າປະປາ
ແລະ ອິນເຕີເນັດ) ກໍ່ເພີ່ມສູງຂຶ້ນ ເພາະທຸກຄົນຢູ່ເຮືອນ ແລະ
ເຮັດວຽກຢູ່ເຮືອນບໍ່ອອກໄປໃສ. ເຮັດໃຫ້ຜູ້ສະຫນອງ ສິນຄ້າແລະບໍລິການປະເພດດັ່ງກ່າວນີ້
ມີລາຍໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ ຄ້າຍຄືກັນກັບທຸລະກິດໃນຂະແຫນງສາທາລະນະສຸກ ເຊັ່ນ ຮ້ານຂາຍຢາ.
- ນອກຈາກການເສບສື່ ແລະ ຊື້ເຄື່ອງອອນໄລນແລ້ວ, ການແຕ່ງກິນ, ການກິນອາຫານ,
ການປູກຕົ້ນໄມ້ ແລະ ພືດສວນຄົວ ກໍ່ກາຍເປັນກິດຈະກຳຄາຍຄຽດຂອງປະຊາຊົນໃນໄລຍະນີ້. ສະນັ້ນ ທຸລະກິດທະນາຄານ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ, ຜູ້ຂາຍອຸປະກອນແຕ່ງກິນ, ເຄື່ອງໃຊ້ໃນເຮືອນ, ເຮັດອາຫານ, ຂາຍແນວພັນແລະເບ້ຍຜັກ ກໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມເພີ່ມຂຶ້ນ.
- ທຸລະກິດ ຫລື ອາຊີບ ຫນຶ່ງທີ່ສຳຄັນ ແລະ
ມີຄວາມນິຍົມໃນຊ່ວງນີ້ແມ່ນ ການບໍລິການສົ່ງເຄື່ອງ ແລະ ອາຫານຕາມບ້ານ
ເພາະເປັນກິດຈະກຳທີ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດໃຫ້ດຳເນີນໄດ້ ເພື່ອຈໍລະຈອນສິນຄ້າ. ນອກຈາກ
ພະນັກງານສົ່ງເຄື່ອງຈໍານວນຫລາຍຈະມີອາຊີບແລະລາຍໄດ້ແລ້ວ,
ຍັງເປັນໄລຍະການເຕີບໃຫຍ່ຂອງທຸລະກິດຂົນສົ່ງລະຫວ່າງແຂວງແຫ່ງຫນຶ່ງ
ທີ່ຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງກ້າວກະໂດດ ແລະ
ເຂົ້າໄປຈົດທະບຽນໃນຕະຫລາດຫລັກຊັບລາວໄດ້ໃນໄລຍະເວລາບໍ່ຮອດ 2 ປີ.
- ການຊື້ຂາຍເຄື່ອງອອນໄລນ ການເຮັດວຽກອອນໄລນ ການຟັງຖະແຫລງຂ່າວຂອງຄະນະສະເພາະກິດ
ກາຍເປັນກິດຈະກຳທີ່ຄຸ້ນເຄີຍຂອງປະຊາຊົນ ແລະ ພະນັກງານທົ່ວໄປ, ແລະ ສຳລັບນັກຮຽນ
ກໍ່ແມ່ນການຮຽນຫນັງສືຜ່ານໂທລະພາບ ແລະ ສື່ອອນໄລນ. ເຊິ່ງແນ່ນອນ ປະຕິເສດບໍ່ໄດ້ວ່າ
ສ່ວນຫນຶ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ທຸລະກິດການຂາຍອຸປະກອນໄອທີເພື່ອອອນໄລນ ເຊັ່ນ ຄອມພິວເຕີ ແທັບເລັດ ແລະ ມືຖື,
ແມ່ນມາຈາກຄວາມຕ້ອງການຊື້ເພື່ອຮັບໃຊ້ການສຶກສາອອນໄລນ ໂດຍສະເພາະໃນເມືອງໃຫຍ່
ບ່ອນທີ່ສາມາດເຂົ້າເຖິງສັນຍານອິນເຕີເນັດ.
- ອີກ 2 ເຫດການ ແມ່ນ ກ່ຽວກັບການປ່ຽນແປງໂຄງສ້າງລາຄາໄຟຟ້າ ແລະ
ສະພາບການຫລຸດລົງຂອງລາຄານໍ້າມັນ, ເຊິ່ງຈະບໍ່ເວົ້າໃນຄໍລັມນີ້ເພາະມັນບໍ່ແມ່ນການປ່ຽນແປງດ້ານພຶດຕິກຳແຕ່ເປັນຜົນມາຈາກປັດໄຈອື່ນ (ເຊິ່ງມີຄວາມຊັບຊ້ອນແລະລະອຽດອ່ອນດ້ານໂຄງສ້າງ).
ການປ່ຽນແປງດ້ານພຶດຕິກຳການບໍລິໂພກຂອງສັງຄົມລາວ
ຍັງບໍ່ທັນຢຸດນີ້ງ ແລະ ບໍ່ຄາດເດົາໄດ້ ເພາະສະພາບການຢູ່ພາຍນອກ
ກໍ່ຍັງມີການແຜ່ລະບາດຂອງພະຍາດ ແລະ ນັບມື້ຮຸນແຮງຢູ່. ສະນັ້ນ
ພາຍຫລັງປະກາດມາດຕະການຜ່ອນຜັນ (4 ພຶດສະພາ ຫາ ປະຈຸບັນ) ຜູ້ບໍລິໂພກ ຖືກແບ່ງເປັນ 2
ຂົ້ວຄື: (1) ຜູ້ທີ່ປ່ຽນພຶດຕິກຳການບໍລິໂພກໂດຍຖາວອນ ຫລື ຍັງລັງເລທີ່ຈະໃຊ້ຈ່າຍ ແລະ
(2) ຜູ້ທີ່ບໍ່ສາມາດປ່ຽນແປງພຶດຕິກໍາການໃຊ້ຈ່າຍຂອງຕົນເອງໄດ້. ກຸ່ມທີ່ (1) ຈະໃຊ້ຊີວິດ
ຄ້າຍຄືກັບຕອນຖືກຈໍາກັດບໍລິເວນ ແລະ ໃຊ້ສະເພາະສິ່ງຂອງຈຳເປັນ ທົບທວນເລື່ອງຄວາມຫມັ້ນຄົງ ຕະນັກເຖິງຄວາມບໍ່ແນ່ນອນ ແລະ ເລີ່ມວາງແຜນແບບມີຫລາຍທາງເລືອກ ແລະ ກຸ່ມທີ (2)
ຈະເລີ່ມອອກໄປທ່ອງທ່ຽວ ແລະ ເຂົ້າຮ້ານບັນເທີງທີ່ຕົນເອງຄຸ້ນເຄີຍ, ມີນັກວິເຄາະບາງສຳນັກຮ້ອງພຶດຕິກຳຂອງກຸ່ມທີ (2) ວ່າ ເປັນການສ້າງຄວາມຮູ້ສຶກຄວບຄຸມໄດ້ໃຫ້ຕົນເອງ ເຮັດໃຫ້ຕົນເອງຮູ້ສຶກວ່າທຸກຢ່າງຈະຄືເກົ່າ. ແຕ່ສິ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ເຫັນວ່າ
ການຊົມໃຊ້ ແລະ ຄວາມຫລາກຫລາຍຂອງສິນຄ້າຈະບໍ່ກັບມາຄືເກົ່າໃນໄລຍະເວລາອັນໃກ້ນີ້ແມ່ນ:
- ສິນຄ້າໃນທ້ອງຕະຫລາດມີຄວາມຫລາກຫລາຍຫນ້ອຍລົງແລະລາຄາທີ່ແພງຂຶ້ນ
ເພາະປະລິມານຄວາມຕ້ອງການມວນລວມຫລຸດລົງຫລາຍ (ຈຳນວນຄົນຕ່າງປະເທດຢູ່ເມືອງລາວຫລຸດລົງ ແລະ ຄົນລາວສ່ວນໃຫຍ່ກໍ່ໃຊ້ຈ່າຍສະເພາະແຕ່ແນວຈຳເປັນ)
- ລາຄາຄໍາ ທີ່ເພີ່ມສູງຂຶ້ນ ເຊິ່ງບໍ່ແມ່ນຍ້ອນຄົນນິຍົມໃສ່ຄຳ
ແຕ່ຍ້ອນວ່າຄຳເປັນຊ່ອງທາງຫນຶ່ງໃນການອອມຂອງຄົນລາວ ສະນັ້ນ ຜູ້ທີ່ບໍ່ມີສະພາບຄ່ອງ
ຈະເອົາຄຳໄປຂາຍ ແລະ ຜູ້ທີ່ຢາກທ້ອນເງິນຈະໄປຊື້ຄຳໄວ້. ເຮົາເບິ່ງລາຄາຄໍາຂອງຮ້ານຄຳພູວົງ
ເຫັນວ່າ ລາຄາຄຳຕໍ່ 1 ບາດ ຖີບຕົວຂຶ້ນຈາກ 7 ລ້ານ ເປັນ 8 ລ້ານ ພຽງແຕ່ໃນໄລຍະ 2 ເດືອນ
(ຈາກຕົ້ນເດືອນພຶດສະພາ ຫາ ຕົ້ນເດືອນກໍລະກົດ)
- ບັນຫາສະພາບຄ່ອງ ແມ່ນເກີດຂຶ້ນເກືອບທົ່ວສັງຄົມ ແລະ
ຫົວຫນ່ວຍເສດຖະກິດ, ສະນັ້ນ ເຖິງລາຄາຄໍາຈະຂຶ້ນສູງ ແຕ່ລາຄາທີ່ດິນ ແລະ
ອະສັງຫາລິມມະຊັບແມ່ນມີທ່າອ່ຽງຫລຸດລົງ ຍ້ອນການຫລຸດລົງຂອງອຸປະສົງ (ຄວາມຕ້ອງການ) ແລະ
ການປ່ຽນຊັບສິນຄົງທີ່ເຫລົ່ານີ້ເປັນເງິນສົດກໍ່ບໍ່ງ່າຍຄືແຕ່ກ່ອນ.
ຍັງມີຫລາຍສະພາບການປ່ຽນແປງທາງດ້ານພຶດຕິກຳທີ່ເກີດຂຶ້ນ
ທີ່ຍັງບໍ່ໄດ້ຂຽນລົງໃນບົດຄວາມນີ້ ເຊື່ອວ່າວິກິດການຄັ້ງນີ້ ໃຫ້ບົດຮຽນອັນໃຫຍ່ຫລວງທາງດ້ານເສດຖະສາດ
ແລະ ພຶດຕິກຳ ໃຫ້ພວກເຮົາໄດ້ຮຽນຮູ້ ແລະ ຖອດຖອນບົດຮຽນ. ຫາກມີອັນໃດເພີ່ມເຕີມ ຂໍໃຫ້ຜູ້ອ່ານປະກອບສ່ວນນຳຕື່ມ,
ຂໍຂອບໃຈ.
